อนุมูลอิสระ (คำเหมือน: อนุมูลอิสระ; อนุมูลอิสระ; อนุมูลอิสระ (โรค); อนุมูลอิสระ (ออกซิเดชั่น ความเครียด); ความเครียดออกซิเดทีฟ (อนุมูลอิสระ); ICD-10-GM E88.9: ความผิดปกติของการเผาผลาญไม่ระบุรายละเอียด) เป็นอะตอมปฏิกิริยาหรือ โมเลกุล มีอิเล็กตรอนที่ไม่มีคู่อย่างน้อยหนึ่งตัวในวงโคจรชั้นนอก พวกมันมีปฏิกิริยาสูงก้าวร้าวมากทางเคมี ออกซิเจน โมเลกุล หรือสารประกอบอินทรีย์ เมเจอร์ฟรีรีแอคทีฟ 02 สปีชีส์ (ROS) [ความเครียดออกซิเดชัน] และเอ็นสปีชีส์ (RNS) [ไนโตรสเตรส nitrosative stress] คือ:
- แอนไอออนซุปเปอร์ออกไซด์ (O2-.)
- ไฮดรอกซิลหัวรุนแรง (OH.)
- อนุมูลไนตริกออกไซด์ (NO-)
- เพอรอกซิไนไตรต์ไอออน (ONOO-)
ในฐานะที่เป็นตัวกลางของการเผาผลาญอนุมูลอิสระจะถูกผลิตอย่างต่อเนื่องในทุกเซลล์ของร่างกาย ออกซิเจน สารประกอบที่มีอิเล็กตรอนที่ไม่มีคู่มีความกระตือรือร้นที่จะแย่งอิเล็กตรอนจากอะตอมหรือโมเลกุลอื่น พวกมันทำปฏิกิริยากับสิ่งเหล่านี้และก่อตัวเป็นอนุมูลใหม่ซึ่งจะแย่งอิเล็กตรอนจากสารอื่น ๆ ด้วยและในปฏิกิริยาลูกโซ่จะมีจำนวนอนุมูลในร่างกายเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง อันเป็นผลมาจากปฏิกิริยาลูกโซ่นี้ออกซิเดชั่นหรือไนโตรซาทีฟ ความเครียด เกิดขึ้นเมื่อเซลล์ สารต้านอนุมูลอิสระ การป้องกัน (สารต้านอนุมูลอิสระ) ต่ำเกินไปที่จะชดเชยปฏิกิริยา ออกซิเจน อนุมูลหรือ ไนตริกออกไซด์ อนุมูล
สารต้านอนุมูลอิสระต่อต้านอนุมูลอิสระ พวกมันเป็นตัวรีดิวซ์ (= สารรีดิวซ์) กล่าวคือพวกมันยกเลิกผลของออกซิแดนท์และทำให้พวกมันไม่เป็นอันตราย
